Symposium Valideren #LLO

Op 22 november  waren Jeanne en ik bij het ‘Symposium Valideren #LLO’ over hoe je leer- en werkervaring moet waarderen. Een zeer leerzame dag over verschillende manieren van valideren en de laatste ontwikkelingen rondom het verzilveren van leer- en werkervaring. Want LLO is hot!

Om het makkelijker te maken tijdens je werkende leven te blijven leren, krijgen reguliere mbo’s, hbo’s en universiteiten nu meer mogelijkheden ook (delen) van opleidingen en trainingen aan te bieden. Zo kunnen zowel publieke als private opleiders in de groeiende vraag naar om- en bijscholing voorzien. Er kan al veel en sommige mbo-scholen zijn hierin al actief. Hiervoor is door de samenwerkende ministeries een Onderwijsagenda met zeven maatregelen opgesteld.

Mijn dag startte bij de workshop van het Dulon College: ROC A12: Valideren in de praktijk.
ROC A12 maatschappelijke zorg geeft met het startportfolio een impuls aan het niet onnodig en flexibel studeren van LLO’ers en liet deelnemers in deze workshop ervaren hoe dat in de praktijk uitwerkt.  

Vervolgens vertelde Jos Sanders, aan de HAN lector Leren tijdens de Beroepsloopbaan over zijn onderzoek naar de vraag hoe we een leven lang ontwikkelen voor iedereen iets vanzelfsprekends maken. Hoe kunnen het bestrijden van leervrees en de transitie naar een skills-based arbeidsmarkt daaraan bijdragen, en wat betekent dit voor scholen?

Ook interessant waren de inzichten over ‘Dialogisch Valideren’.  Dialogisch valideren kan het beste worden omschreven als het leerwegonafhankelijk beoordelen van persoonlijke leerervaringen en het adviseren over verder leren in een passende vorm, met gewenste inhoud en gericht op de persoonlijke leerbehoefte.
Dialogisch valideren is een van de dragende pijlers onder de innovatieve aanpak voor het MBO van de toekomst: MBOin2030. Op de website vind je ook een mooie praatplaat die over valideren gaat binnen het thema #LLO.

Conclusie
Een heel nuttig congres. Immers, nog steeds blijven de kwaliteitseisen rondom toetsing en examinering behouden als het gaat om validiteit, betrouwbaarheid en transparantie. De waardering van het leren, competenties, vaardigheden en kennis wordt innovatief gevalideerd. Het doet recht aan flexibel studeren, niet onnodig studeren en draagt bij aan LLO.

En zo heeft deze dag ook weer bijgedragen aan mijn eigen Leven Lang Ontwikkelen.

En voor wie het niet gelooft: m’n button bewijst het! 😉

Curriculumontwikkeling is maatwerk, een voortdurend proces én heel spannend!

Bij Bureau Lente ondersteunen we met veel enthousiasme en gedrevenheid verschillende hogeschoolopleidingen bij het ontwikkelen van hun (nieuwe) curriculum. Het curriculum is het hart van elke opleiding, de blauwdruk die de onderwijservaring van studenten vormgeeft en hen voorbereidt op hun toekomstige carrière. Een goed curriculum is daarom essentieel. Het zorgt ervoor dat studenten de benodigde kennis, vaardigheden en competenties verwerken om succesvol te zijn in hun professionele leven.

Curriculumontwikkeling is maatwerk

Voor elke opleiding geldt dat de ontwikkeling of aanpassing van een curriculum maatwerk is. Hierbij kan de inzet van Bureau Lente variëren van het initiëren en uitzetten van de hoofdlijnen tot een volledige procesbegeleiding. We kunnen ook op verschillende momenten instappen bij het ontwikkelen van een nieuw curriculum. Zo kunnen we bijvoorbeeld samen met de opleiding eerst het bestaande curriculum grondig analyseren, hiaten identificeren en kijken naar de behoeften van de studenten en het werkveld. Op basis van die input kan de fundering gelegd worden voor een nieuw curriculum. Hierbij kijken we niet alleen naar wat beter kan, maar ook naar welke krachtige onderdelen van het huidige curriculum we kunnen behouden. Vanaf dat punt kunnen we het proces van de curriculumvernieuwing stap voor stap begeleiden. Maar we kunnen ook juist op hele specifieke onderdelen ondersteunen, bijvoorbeeld door te analyseren of het nieuwe curriculum aansluit bij de visie van de opleiding – bijvoorbeeld de visie om feedback veel effectiever in te richten of grotere eenheden van onderwijs aan te bieden – en daarop de docenten weer (verder) te professionaliseren.

Welke aanpak en begeleiding het beste past, is mede afhankelijk van de ervaring van een team met het ontwikkelen van het curriculum. Een team met veel expertise kan per fase van curriculumvernieuwing bijvoorbeeld goed uit de voeten met een kick-off vanuit Bureau Lente om daarna zelf weer een aantal stappen te zetten, tot de volgende fase. Bij een minder ervaren team is een meer intensieve procesbegeleiding juist weer meer wenselijk en passend.

Curriculumontwikkeling is een doorlopend proces

Het ontwikkelen van een curriculum is zeker geen eenmalige gebeurtenis, maar een doorlopend proces. Het vereist tijd, aandacht en onderhoud om een effectief curriculum te creëren én te behouden. We gaan daarom ook uit van een iteratieve aanpak, waarbij we voortdurend feedback geven en verzamelen en daarmee het curriculumontwerp aanpassen om te blijven voldoen aan de veranderende behoeften en ontwikkelingen in het vakgebied en werkveld.

Een huidig, maar ook een nieuw curriculum moet regelmatig tegen het licht gehouden worden, omdat de ontwikkelingen in het onderwijs en het werkveld niet stilstaan. Niet iedere verandering betekent een volledig nieuw curriculum – kleinere aanpassingen die cyclisch ingevoerd worden, zijn voor een stevig curriculum ook heel waardevol.

Curriculumontwikkeling is ook best spannend

Het ontwikkelen van een nieuw curriculum gaat niet zonder spanning en hier en daar een beetje frictie. En dat is niet erg – spanning en frictie geven aan dat het team betrokken is en het beste wil voor de student (en een beetje voor zichzelf). Een goed implementatieplan voor de ontwikkeling en uitvoering van een nieuw curriculum is daarom ook heel belangrijk. Naast de enthousiaste ambassadeurs, wil je natuurlijk ook je critici betrekken en hun input meenemen. Het erbij trekken van het gehele team, vraagt om aandacht. Het is daarom ook van belang na te denken wie je wanneer wil betrekken, wat het doel van deze betrokkenheid is, en wat je wil dat deze betrokkenheid weer oplevert aan feedback voor de volgende stap in de curriculumvernieuwing.

Een goede onderwijs- en toetsvisie helpt om het team bij de curriculumvernieuwing te betrekken. Een curriculumontwikkeling ontstaat bij voorkeur vanuit een visie (en niet: omdat een bepaald onderwijsconcept zo goed klinkt of omdat ‘veel andere opleidingen het ook zo doen’).

 Een stevige onderwijs- en toetsvisie legt de basis voor het curriculum en bepaalt de doelen en waarden van de opleiding. Als de curriculumontwikkelaars weten wat deze doelen en waarden zijn, helpt dit om daar ook met elkaar naartoe te werken. We vinden dat een curriculum in lijn moet zijn met de visie en missie van de opleiding, en dat het de unieke identiteit en sterke punten van de opleiding heel concreet weerspiegelt. Wij besteden daarom in dit soort trajecten ook graag bewust aandacht aan deze visie en hoe deze concreet te vertalen naar concrete, innovatieve, robuuste en motiverende curricula.

Gepersonaliseerde aanpak

Bureau Lente werkt altijd vanuit een gepersonaliseerde aanpak. We werken nauw samen met de opleiding om de betreffende visie, doelen en waarden te begrijpen en toe te passen in het nieuwe curriculum. Of dit nou in een intensief begeleid traject gaat, of om onze inzet op hele specifieke onderdelen en professionaliseringswensen. Op basis daarvan begeleiden we curriculumteams bij het ontwerpen of doorontwikkelen van een curriculum dat perfect aansluit op de opleidingsdoelen en -wensen.

Festival Leren van toetsen

Collega Inge en ik waren op het festival Leren van toetsen, georganiseerd door
Platform Leren van toetsen en gehost door De Haagse Hogeschool / The Hague University of Applied Sciences.  Zelden zo’n leuke en inspirerend congres meegemaakt!

Ik denk dat de naam Festival leren van Toetsen echt een hele goede naam is. De sfeer zat er goed in, de drank vloeide rijkelijk (oh nee, toch niet ;-)) én we hebben ook nog eens heel veel geleerd!

Het was een inspirerende dag waarover we afgelopen maandag op kantoor tijdens ons weekoverleg zeker een half uur hebben gesproken.  

Wat neem ik mee van die dag?

  • Hoe vertrouwen én lef kunnen leiden tot een veel vrijer curriculum met blije en geïnspireerde studenten én docenten (met dank aan Marjolein Faassen en Arianne Luik-Knoester).
  • Dat het heerlijk is om met allerlei contacten van hogescholen te kunnen bijpraten en ideeën uit te kunnen wisselen.
  • Dat het kwartetspel dat ontwikkeld is door Erika Rob en Joyce den Heijer en getekend door Phine van Doorne een leuke gespreksstarter kan zijn. Wij hebben er in elk geval bij het uitproberen veel plezier mee gehad.
  • Dat de werkvorm Deep Democracy ons nog niet helemaal duidelijk is, maar wel aanzet om te kijken of we deze werkvorm effectief in trainingen voor examencommissies kunnen inzetten. We gaan ermee aan de slag!
  • Dat de Keynote van Renske de Kleijn goed aansloot op onze eigen ervaringen in trainingen Effectieve Feedback én een mooie wetenschappelijke onderbouwing is door het onderzoek dat ze doet op dit onderwerp. En een wetenschapper is geen wetenschapper als ze je niet ook laat zien waar de vraagtekens nog zitten. Inspirerend!

Kortom: we hebben echt een topdag gehad! Volgend jaar gaan we met het hele team naar dit congres!

Dank hiervoor, Festival Leren van toetsen- organisatie!

Succesvolle leertrack Congres Toetsen & Examineren MBO

Het was weer een succes, het congres Toetsen & Examineren in het MBO (13 en 14 december in de Jaarbeurs, Utrecht).

Dit jaar verzorgden Jeanne Hup en Gijs Noordergraaf op 13 december een (geheel volgeboekte) Leertrack over Verantwoord Diplomeren. De formule werkte goed. De deelnemers waren betrokken en actief. Het is duidelijk dat het onderwerp leeft in het mbo.

We kijken nu al uit naar de editie van 2023!
Voor een korte sfeerimpressie:

Toetsverhaal Volkskrant rammelt

‘Toetsen hebben een slechte naam.’ Met die ongenuanceerde uitspraak begint docent (en onderwijsexpert) Erik Meester een ronkend (en helaas ook rammelend) opiniestuk in De Volkskrant (10/11).

Het stuk is niet erg zorgvuldig geschreven en na lezing weet ik nog steeds niet waar het artikel heen wil. Het punt dat Meester probeert te maken, blijft volstrekt onduidelijk.

Is dit satirisch? Deze oproep om een Rijksinstituut voor Curriculum- en Toetsontwikkeling (RICT) op te richten, kan toch niet serieus zijn?

Meester praat over het bevorderen van autonomie bij docenten en komt dan met een voorstel om alles wat met toetsen en curriculumontwikkeling te maken heeft te centraliseren. Hij gaat daarmee volstrekt voorbij aan de deskundigheid van docenten. Docenten zijn professionals in het geven van onderwijs en de kracht van onderwijs zit juist in die bevlogen docenten die vanuit hun deskundigheid en enthousiasme zeer goed in staat zijn om autonoom en binnen een team, goed na te denken over wat kwaliteit van onderwijs en toetsing is. Rekening houdend met onderwijsdoelen, kwalificatie-eisen van onderwijs en didactiek en toetsing (het Constructive Alignment). In dit artikel suggereert hij dat ze dat niet kunnen en dat je de toetsen en de uitkomsten daardoor niet landelijk zou kunnen vergelijken (?).

Het stuk begint ook met het uitganspunt dat er weerstand is tegen toetsen. In mijn dagelijkse praktijk bij Bureau Lente, werk ik met docenten, curriculumontwerpers en examencommissies op veel verschillende niveaus in met name mbo en hbo, en dit is níet wat ik ervaar. We zien veel ontwikkelingen om de toetsing in al zijn facetten gericht in te zetten. Bijvoorbeeld om leerlingen verder te helpen in hun ontwikkeling, diagnostische informatie te verkrijgen maar ook om het oordeel te kunnen vormen over het niveau en het examineren van de eindtermen/kwalificaties. Meester suggereert ook dat de toetsen nu niet valide, betrouwbaar en vergelijkbaar zouden zijn. Hij oppert dat er voor het mbo doorlopende leerlijnen en toetsmomenten moeten komen, en suggereert daarmee dat scholen nu dus blijkbaar niet zo’n doorlopende toetsing hebben. Zoals gezegd: onze ervaring is anders.

In het betoog wordt verder van alles door elkaar gehaald.

“De huidige toetsen in het onderwijs lijken vooral op algemene intelligentietests…”
Ik moet de eerste docent nog tegenkomen die een toets op deze manier bekijkt. En trouwens hoe doe je dat eigenlijk een algemene intelligentietest ontwikkelen als je wilt bekijken of een leerling een bepaalde vaardigheid beheerst?

Naar mijn mening diskwalificeert Erik Meester met zijn opiniestuk een hele beroepsgroep op alle niveaus. Dat is wat me nog het meeste stoort aan dit stuk. Mijn advies: zie docenten als professionals en zie dat er constructief wordt nagedacht over de functie van toetsing binnen een school of opleiding.

Succesvolle afsluiting BKE-Direct bij Hogeschool KPZ

Een van onze nieuwste trainingen is BKE-Direct. Hierbij zijn training en certificering geïntegreerd. Bij BKE-Direct werken we in leerteams waarbij docenten aan hun eigen toetsen werken en al gedurende deze werkzaamheden beoordeeld en gecertificeerd worden.

Afgelopen week sloten we bij Hogeschool KPZ in Zwolle het BKE-Direct traject af met het laatste onderdeel: de kennisdeling binnen de onderwijsinstelling.

Tijdens de kennisdeling delen de deelnemers de toetsen die zij ontwikkeld hebben met andere collega’s die niet in de trainingsgroep zaten; directe collega’s maar ook andere leden van een vakteam en leden van de curriculumcommissie. Daarnaast waren er ook twee studenten uitgenodigd door een deelnemer.

Dit resulteerde in interessante gesprekken over de nieuwe of aangepaste toetsen. Voor mij als trainer is het erg leuk om te zien hoe effectief BKE-Direct is. Deelnemers die aan het begin knelpunten in hun toets analyseren zonder te weten wat ze eraan kunnen doen, en het traject afsluiten met toetsen die helemaal passen bij hun eigen visie op toetsing. En dan ook nog eens verder gaan met het doorontwikkelen. Deze deelnemers zijn volledig toetsbekwaam.

Daarnaast is het natuurlijk ook leuk om in de evaluatie terug te horen dat de deelnemers blij waren met de afstemming van de training op de eigen praktijk. Ook was er tevredenheid over de gevoerde discussies met de trainer, het leerteam en daarbuiten.

Alle deelnemers: gefeliciteerd met jullie BKE certificering!