Geslaagd!

Als je je, zoals ik, elke dag zakelijk bezighoudt met examinering en toetsing, dan ontwikkel je een professionele afstand tot het onderwerp. Je objectiveert en denkt vooral in termen van processen, structuren, handboeken, criteria, controles en verantwoording. Op zich prima, maar hierdoor zou je wel eens kunnen vergeten hoe verschrikkelijk belangrijk zo’n examen is voor de direct betrokkenen: de leerlingen. Rationeel weten we dat wel, maar emotioneel?

De afgelopen weken had ik het ‘genoegen’ om het examentraject weer eens van de andere kant mee te maken. Niet bij een cursus voor mezelf, maar als moeder van een Vwo-leerling. En dat is nog veel erger dan wanneer je het zelf ondergaat. Je kunt er namelijk helemaal niets aan doen en kunt alleen maar vaststellen dat de emoties alle kanten op stuiteren en dat het ‘E-woord’ het gezin gedurende minimaal anderhalve maand domineert. En, zoals het een goed thriller betaamt, spannend tot het eind.

Een week geleden zaten we dan ook in grote spanning; zou ze geslaagd zijn? Moet ze een herkansing?

En om 16.41 uur kwam dan eindelijk het verlossende woord en kon de vlag uit. Mijn jongste dochter bleek geslaagd! En, erg belangrijk voor haar, met geen enkele onvoldoende op haar cijferlijst. En toch al die stress dus …

Ik kon weer eens aan den lijve ervaren hoeveel er dus afhangt van zo’n examen. Het verschil tussen een jaar overdoen of – in haar geval – de vrijheid om nu een tussenjaar te doen, met veel ontdekken, ervaren en leren, in de vorm van werken en backpacken.

Met zoveel leerlingen voor wie er zoveel op het spel staat, kun je het belang van een goede examenorganisatie nauwelijks overschatten.  Al door het jaar heen moeten alle tentamens goed georganiseerd en gedocumenteerd zijn, procedures moeten helder zijn voor zowel leerlingen, ouders als docenten. Criteria moeten helder zijn, evenals timing. En ook eventuele bezwaarprocedures. Het lijkt gelukkig op veel scholen bijna ‘vanzelf’ te gaan, maar er wordt achter de schermen vaak heel professioneel aan gewerkt. Pas als het misgaat, zoals dit jaar bij het Calvijn College, blijkt dat het allemaal niet helemaal vanzelfsprekend is.

Ik weet weer even heel goed waar ik het allemaal voor doe.

Leerzaam dus. Maar blij dat we er vanaf zijn. Dit wil je niet al te vaak doen … 😉

 

Yes! Handboek Examinering is af! En nu …?

Sinds enige tijd kom ik als adviseur bij een mbo-instelling die de kaders van de examinering heeft aangepast om het beter te laten aansluiten bij de landelijke eisen. Dat betekent dat de organisatiestructuur nu duidelijker in beeld is gebracht en dat het Handboek Examinering geheel opnieuw is geschreven. So far so good!

Papier is geduldig
We zien helaas vaak dat een Handboek Examinering met de beste bedoelingen is geschreven maar vervolgens een papieren tijger wordt en ongebruikt in een la verdwijnt. Deze mbo-instelling wil dit absoluut voorkomen. Het Handboek is geschreven als naslagwerk voor de verschillende actoren. Dat betekent dat naast beschrijvingen van de organisatiestructuur, een organogram met daarin duidelijk onderscheid tussen zorgen en borgen, ook stroomschema’s van examenprocessen zijn opgenomen. Deze examenprocessen zijn verder geconcretiseerd in zgn. werkinstructies. Als examen-actor kan je het Handboek Examinering naslaan op het examenproces waar je bij betrokken bent en vervolgens zien waar je staat in het proces, wat je taken zijn en welke hulpmiddelen je kunt (of soms moet) gebruiken. We zijn nu bijna op het punt dat het af is. Er ligt hier dus binnenkort een prachtig Handboek Examinering (inclusief werkinstructies) waaraan heel hard gewerkt is, dat voorgelegd en besproken is met diverse groepen, het akkoord heeft  van de examencommissie én is vastgesteld door het CvB. Maar dan?

Doorpakken
Als je echt wilt zorgen dat je Handboek een levend en nuttig document wordt dan kun je niet vroeg genoeg beginnen met het nadenken over en werken aan de implementatie. Hoe faciliteer je de onderwijsteams in het gebruik ervan? Een mooi eerste stap is: vier het succes en deel de informatie met de onderwijsteams. Organiseer bijvoorbeeld een feestelijke studiedag rondom examinering. Laat onderwijsteams nadenken over de verschillende stroomschema’s en hun taken erin. En er met elkaar over praten. Het Handboek Examinering zou hun leven makkelijker moeten maken en vragen wegnemen. Het moet hún levende document worden. Dus moeten ze het ook als hún document zien. Zo kun je eenheid binnen de onderwijsinstelling creëren zonder de eigenheid van de diverse opleidingen en locaties in de weg te zitten. En ga je samen voor een waardevol diploma. Consistent en steeds opnieuw.

Steekproef praktijkbeoordeling examinering mbo

Het is een drukke tijd in mbo-examenland, voor studenten, beoordelaars én examencommissies. Er staat nogal wat op het spel, voor heel veel studenten, dus alles moet vlekkeloos verlopen.

Steekproef
Examencommissies zijn gelukkig inmiddels goed doordrongen van de wettelijke eis dat zij de examenkwaliteit moeten borgen (zie WEB art. 7.4.5a/ WHW 7.12c) en daarmee dus goed zicht hebben op afname en beoordeling.

We krijgen nog wel vaak vragen over wat een examencommissie nou moet doen als het gaat om het afnemen van de steekproef van de praktijkbeoordeling. Allereerst: het is niet verplicht om een steekproef te doen. De wet zegt alleen dat de examencommissie de kwaliteit van examinering moet borgen. Ga dus eerst na waarom je een steekproef wil doen. Zijn er geen andere manieren waarop je grip krijgt op de kwaliteit? Denk bijvoorbeeld aan analyseren van zelfevaluaties beoordelaars of gebruik maken van studentevaluaties.

Toch zien we dat er veel steekproeven worden uitgevoerd, met name bij praktijkbeoordelingen (onder meer van proeves van bekwaamheden, assessments en vaardigheidsexamens). En hier is dat zeker een goed plan! Want juist omdat het in de praktijk wordt geëxamineerd, heb je er minder zicht op als examencommissie. Door een steekproef uit te voeren krijg je dus grip op de examenkwaliteit. So far, so good.

Maar wat ga je dan doen tijdens die steekproef? Denk daar goed over na en zorg dat de steekproef-uitvoerders (vaak leden van een examencommissie) genoeg handvatten hebben waarmee ze de steekproef kunnen uitvoeren. Moet je kijken of de praktijkbeoordelaar op de juiste wijze beoordeeld? Moet je de examensetting beoordelen? Moet je schaduw-beoordelen?

Zin en onzin van een steekproef
Toen we onlangs ergens werden ingehuurd om een steekproef af te nemen, bleek dit helaas mosterd na de maaltijd. Het formulier dat we meekregen was bedoeld om de beoordelaar te observeren tijdens het afnemen van een CGI en daarmee iets te kunnen onderzoeken over afname condities en de deskundigheid van de beoordelaar. Een heel goed formulier, fijn in gebruik! We kwamen echter terecht in een afsluitend gesprek tussen de student en de beoordelaar waarin deze vooral complimenten gaf aan de student en tips voor de toekomst. Dat was een fijne afsluiting voor de student, maar de steekproef op die locatie was niet meer uit te voeren. Je hebt niet de informatie gekregen die zinvol is voor de examencommissie als het gaat om het borgen van examenkwaliteit.

Dus als je er eenmaal zeker van bent dat de steekproef een goed instrument is, zorg dan voor een correcte planning én zorg ervoor dat de betrokkenen ook weten wat de steekproef-uitvoerder komt doen.

Druk, druk, druk
Drukke tijden voor examencommissies als het gaat om het borgen van de kwaliteit van afname en beoordelen. Handen tekort? Wij komen u graag ondersteunen! In het mbo én het hoger onderwijs.

 

 

Examens are coming! (tijd om te kalibreren)

De zomer nadert en dus is het de tijd waarin heel veel studenten weer geëxamineerd worden. Ook in het mbo en hbo vinden de komende maand veel examens plaats. Dat betekent niet alleen stress en hoge druk voor de studenten, maar ook topdrukte voor (praktijk)assessoren (of beoordelaars of examinatoren)  belast met het afnemen en beoordelen van de studenten.

Het is daarom nú de tijd om – voordat je aan de slag gaat als assessor – jezelf nog een keer goed voor te bereiden. Wat moet ik nou eigenlijk beoordelen? Hoe ziet het examen eruit? Ga ik alleen beoordelen of hanteren we het vier-ogenprincipe, en als we dat laatste doen: wat betekent dat dan voor mijn werkzaamheden?

Kalibreren
Vaak zien we dat er nog veel vragen zijn over het af te nemen examen en tegelijkertijd zien we ook een tendens om juist voorafgaand aan de examenperiode met elkaar de kwaliteit van de beoordeling nog net even een extra boost te geven. Kalibreren is het modewoord.

Maar echt wel méér dan een modewoord. Kalibreren is echt o zo belangrijk. Kalibreren betekent dat je gezamenlijk aan de slag gaat met het verhogen van de intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid (dat zal dan nooit een modewoord worden, vrees ik ?). Het geeft je als beoordelaar de extra zekerheid dat je op de juiste wijze de criteria hanteert. Juist in absolute zin, maar ook ‘juist’ in relatie tot je collega’s, consistent. Waardevol dus om juist nu nog met elkaar te kalibreren!

Kalibreersessie voor beoordelaars
Bureau Lente ondersteunt scholen graag nog even bij de last-minute voorbereidingen. In een korte sessie van 3 uur worden met elkaar op een compacte en effectieve wijze één of meerdere exameninstrumenten met elkaar gekalibreerd,  dilemma’s besproken, en zowel de intrabeoordelaarsbetrouwbaarheid als interbeoordelaarsbetrouwbaarheid vergroot. Zinvol dus!

En als je trouwens wilt weten hoe je een goede beoordelaar herkent: