Onderwijsteams mbo nemen voortouw bij anders verantwoorden diplomabesluit

Actieve rol Bureau Lente in advisering en begeleiding implementatie

Bij veel docenten in het mbo leefde al langer de wens om bewijzen of informatie uit het onderwijs te laten meewegen, meer gespreid te kunnen examineren én eerder of elders verworven leeruitkomsten te laten meetellen.

Met de komst van het Onderzoekskader mbo 2021 is voor onderwijsteams nu de deur geopend naar een andere manier van het verantwoorden van het diplomabesluit.

Initieel werd het onderwerp vooral op de agenda gezet door examencommissies maar in toenemende mate zijn het nu ook onderwijsteams die zelf het initiatief pakken.

Vanuit haar jarenlange ervaring met examinering in het mbo is Bureau Lente nu actief betrokken bij het inspireren, adviseren en begeleiden van examencommissies én onderwijsteams, om te komen tot een andere manier van het verantwoorden van het diplomabesluit.

Curio, SintLucas en Albeda College
Bij Curio heeft Bureau Lente onlangs een inspiratiesessie verzorgd bij de sector Economie en Ondernemen. Dit gebeurde op een interne studiedag over ‘het onderwijs van de toekomst’. Bureau Lente was door Karin Kort, onderwijsmanager Zakelijke Dienstverlening van de sector, uitgenodigd om opleidingsteams in drie kwartier mee te nemen in alle nieuwe mogelijkheden voor verantwoording van het diplomabesluit en de consequenties hiervan voor docenten, studenten en examencommissie. In het Onderzoekskader mbo 2021 staat: ‘de opbouw en inrichting van de afsluiting voldoen aan de eigen vastgestelde kwaliteitseisen voor betrouwbare diplomering en certificering’ en ook: ‘Dit sluit aan op de visie op het onderwijs van het team.’
Teams kunnen dus de lead nemen en op eigen initiatief aan de slag gaan met dit traject. De kwaliteit van de afsluiting moet daarbij uiteindelijk wel altijd geborgd worden door de examencommissies. Immers, de onderwijsteams ‘zorgen’ en de examencommissies ‘borgen’. Dus na de inspiratiesessie moeten de onderwijsteams en de examencommissie gelijk optrekken.

Landelijk is er inmiddels een pilot opgestart, vanuit het Kennispunt Onderwijs en Examinering MBO, waarbinnen veertien onderwijsteams experimenteren met flexibeler examineren en het meenemen van elders verworven leercompetenties. Eén daarvan is SintLucas en ook hier is Bureau Lente betrokken bij het traject door docenten te trainen in de constructie en vaststelling van examens. Een van de examens in dat traject was een examen waarbij er van formatieve bewijslast gebruik wordt gemaakt om aan te tonen dat de student een kerntaak beheerst. Bureau Lente heeft hierin meegekeken naar de kwaliteit (validiteit, betrouwbaarheid, bruikbaarheid, transparantie) van het instrument.

Naast het SintLucas en Curio is ook het Albeda College in Rotterdam een van de mbo’s waar Bureau Lente adviseert en begeleidt op het gebied van anders verantwoorden. Albeda is met 120 opleidingen, een van de belangrijkste opleidingsinstituten in de regio Rotterdam.

Jeanne Hup, vanuit Bureau Lente betrokken bij Albeda: “In een aantal bijeenkomsten hebben we nu intensief geoefend met het verantwoorden van de nieuwe trajecten. Daarbij gebruiken we onder meer rollenspellen, waarbij we gesprekken oefenen tussen de Inspectie en vertegenwoordigers van het onderwijsteam. Oefenen dus met het anders verantwoorden van het diplomabesluit vanuit de eigen situatie. In dit geval gebruikmakend van programmatisch toetsen.”

Anders verantwoorden betekent overigens niet per definitie minder werk. De momenten waarop het werk wordt verzet, verschuiven echter. Omdat de verantwoording minder aan één moment wordt opgehangen, is het minder stressvol en beter in staat de daadwerkelijk gevraagde competenties ook goed te meten. Dit resulteert in meer maatwerk voor de student, meer flexibiliteit en uiteindelijk een inhoudelijk sterke verantwoording van het diplomabesluit. Sleutelrol daarbij blijft nog steeds voor de examencommissie die met de nieuwe processen en exameninstrumenten akkoord moet gaan.

Met de komst van het Onderzoekskader mbo 2021 zit er meer ruimte in de regels om aan te tonen dat een student voldoet aan de eisen. Hiermee kan de band tussen onderwijs en examinering verder worden versterkt door:

  • Informatie en/of bewijzen uit het onderwijs mee te laten wegen bij de diplomabeslissing;
  • Diplomabeslissingen te baseren op examenmix waarbij kennis en vaardigheden verspreid over de opleiding wordt geëxamineerd;
  • Diplomabeslissing mede te baseren op validatie van eerder of elders verworven kennis en vaardigheden (leeruitkomsten);

Bureau Lente verzorgt Inspiratietrajecten, begeleiding en uitvoering en neemt teams mee naar de ontwikkeling van het exameninstrument. Hierbij is het essentieel dat na de inspiratiesessie, de onderwijsteams en de examencommissie gelijk optrekken.

Meer weten over het anders verantwoorden van het diplomabesluit?

Neem contact op met Jeanne Hup of Monique Bulle!