Op 7 en 8 juni waren wij vanuit Bureau Lente weer aanwezig op het congres ‘Toetsen en Examineren in het HO’. Naast de workshops die we daar verzorgden, hebben we natuurlijk ook sessies van andere sprekers bezocht. Een oud-collega vroeg mij op een van deze congresdagen ‘leer je nou zelf ook nog wel wat van die workshops?’. Natuurlijk leer ik daar ook van! Leren is voor mij veel breder dan alleen ophalen van nieuwe kennis. Als het alleen zou gaan om het leren van geheel nieuwe dingen, dan zijn zulke congressen wellicht niet het meest efficiënt, omdat we als trainers op dit specifieke gebied zelf al behoorlijk wat expertise hebben. Maar het bezoeken van dit soort congressen wakkert bij mij wel het een en ander aan. In mijn hoofd volgt dat een bepaald patroon; ik noem dat het VVV-principe: vonkje, vlammetje, vuurtje. Een vonk kan al ontstaan door iets heel kleins, iets wat een van de sprekers zegt of wat ik terugzie in de manier waarop de spreker presenteert. Dat vonkje wakkert dan iets in mij aan en dat iets gaat eigenlijk altijd over hoe ik mijn trainingen nog verder kan optimaliseren. Of er ontstaat vanuit het vonkje een vlammetje met de wens iets heel nieuws te ontwikkelen. En van bestaande dingen beter maken en nieuwe dingen bedenken word ik vervolgens heel erg blij en dat wakkert het vuur van zelf willen leren én anderen zo goed mogelijk iets willen bijbrengen, weer flink op.
Hoe pakte dit dan concreet uit op dit congres? Een paar voorbeelden!
Het Verbeter-Vonkje
Kristel van Hoyweghe sprak in haar plenaire lezing over de twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek. Deze bouwstenen (en het bijbehorende boek) zijn mij niet onbekend want we gebruiken ze in enkele van onze trainingen. Een van de plaatjes in haar PowerPoint zorgde bij mij voor een vonkje. In een aantal BDB-trajecten die wij verzorgen is de inhoud van de training door ons ontwikkeld, maar gebruiken we de beoordelingssystematiek van de betreffende hogeschool. Vooral dat laatste is iets wat wel eens kan wringen, omdat sommige beoordelingssystematieken het effect hebben van afvinken en het papiertje halen. En dat is nou net niet waar wij van Bureau Lente voor staan. We ontwikkelen daarom ook onze eigen beoordelingssystematieken die het leren meer bevorderen. Door in te zoemen op het woord ‘bouwsteen’ kwam ik op het idee om voor komende BDB-trajecten iets fysieks te maken waarop je als deelnemer letterlijk bouwstenen kunt terugzien, bijvoorbeeld lego-steentjes. Als je dan een van de bouwstenen van de BDB hebt aangetoond, dan plaatsen we een blokje en al die blokjes samen vormen het BDB-huisje. Zo zie je als deelnemer je BDB-vaardigheden letterlijk steeds verder groeien, en als het dak erop staat, dan heb je de BDB met goed gevolg afgerond. En als we dan de beoordeling veel meer visueel gaan maken, kunnen er misschien ook nog wel onderdelen uit de training zelf beeldender gemaakt worden. Dus opeens zit ik dan tijdens de lezing te bedenken, hoe we onze training nog verder kunnen Verbeteren zodat deelnemers blij worden van het traject en het papiertje vervolgens een hele mooie bijzaak is. Dit Verbeter Vonkje heeft een vlammetje bij me aangewakkerd dat ook na het congres nog verder doorknettert.
Het Vernieuwen-Vonkje
Mieke Koelslag-Kreunen sprak tijdens haar openingslezing over werkplezier. Als een van de elementen van werkplezier noemde zij samen leren, ofwel teamleren. Na afloop van de eerste congresdag sprak ik hier met mijn collega over. Hoe delen we bijvoorbeeld de kennis die we opdoen tijdens dit soort congressen met elkaar binnen Bureau Lente? En hoe deel je kennis waar de ene trainer meer in is gespecialiseerd dan de andere trainer? Op eerdere werkplekken bespraken we ook al hoe belangrijk het is onderling kennis uit te wisselen, maar echt goed van de grond komen zulke initiatieven vaak niet. Hoewel de spreker niet direct voorbeelden noemde hóe je deze kennis dan met elkaar kan delen, zorgde haar lezing wel voor een serieuze vonk in mijn hoofd. Ik denk dat het heel goed mogelijk is kennis en professionaliteit met elkaar te delen op een inspirerende manier. Dus geen ellenlange sessies waarin de ene trainer al zijn kennis lekker zendt en de rest dan dit zo goed mogelijk probeert te onthouden. Dat kan natuurlijk beter. Hoe dan precies, daar heb ik wel wat ideeën over, maar die moeten nog wat verder worden uitgewerkt. De openingslezing opende daarvoor net de juiste laatjes in mijn brein om een goed kennisdelingsprogramma voor onze eigen organisatie op te zetten. Begrippen als team based learning, lesson study, netwerkleren en het boek Socrates op Sneakers zijn volgens mij een mooi beginpunten om dit eens uit te werken. Zo’n kennisdeelprogramma is voor mij nieuw, nooit eerder gedaan, dus ik denk dat ik het kan ?
Het Verbinden-Vonkje
Een van de dingen die je op een congres natuurlijk ook een beetje hoort te doen is netwerken. Netwerken om het netwerken, is niet per se mijn sterkte, maar ik vind het wel heel leuk om met collega’s ideeën uit te wisselen en te leren van elkaar, ook buiten de sessies om. Manon Joosten zorgde voor het Verbinden-Vonkje tijdens haar workshop ‘Anders afronden in het HBO’. Dit was een vonkje dat juist de vlammetjes aanwakkerde van een paar bij mij sluimerende ongenoegens. Een groot thema tijdens dit congres was het inrichten van effectieve feedbackprocessen. Ik studeer ook zelf weer en ben bezig met de master onderwijswetenschappen. Tijdens die studie heb ik pas weer eens ‘mogen’ ervaren dat goede feedback niet vanzelfsprekend is.
Manon noemde in haar workshop Ontwerp Gericht Onderzoek (OGO), wat toevallig een onderdeel is van het artikel dat ik schreef voor mijn laatste module. Het idee was om een stukje curriculum te ontwerpen met één van de volgende ontwerpvarianten: het 4CID-model, OGO of Design Thinking. Nu ben ik een beetje eigenwijs van aard en heb, in overleg met de docent, in mijn artikel proberen aan te tonen dat je OGO helemaal kan implementeren in het 4CID-model (andersom kan dat overigens niet, denk ik). Hoewel ik veel aandacht heb besteed aan de onderbouwing, bleef dit in de feedback die ik heb ontvangen helaas onbesproken. Ik studeer omdat ik graag wil leren en het leren is voor mij in dit geval en op deze manier niet voldoende geweest; ik wil over zulke zaken kunnen sparren. Omdat ik Manon over OGO hoorde spreken én omdat ze inspirerend kan vertellen over Anders Afronden, heb ik haar na haar workshop aangesproken en mijn idee over de combi OGO en het 4CID-model voorgelegd. Daarop kreeg ik de feedback die ik zocht! Daarnaast gaf ze mij ook een heel goede tip: als je eens over een onderwerp met collega’s van binnen en buiten je eigen organisatie wilt sparren, dan kan het geen kwaad om het stuk eens op LinkedIn te plaatsen of op het eigen blog. Wat een goed idee! Dat ga ik dus ook doen, te beginnen, hier en nu ?.
De tip, het enthousiasme en de kennis die Manon deelde wakkerden bij mij het Verbinden-Vonkje aan – samen sparren leidt tot mooiere en betere ideeën dan in je eentje iets bewijzen waar je zelf eigenlijk al van overtuigd bent.
De vonkjes en bijbehorende aangewakkerde vlammetjes Verbeteren, Vernieuwen en Verbinden hebben de afgelopen twee congresdagen in mij het vuurtje van leren weer flink aangewakkerd.
Wat is leren leuk! Zelf iets leren, anderen iets leren, maar vooral samen leren.
OGO implementeren in 4CID?
Maar, los van de vonkjes en het congres: heb ik nu ook jou wellicht getriggerd? En wil je eens met mij meedenken over de mogelijkheid om 4CID en OGO samen te voegen? Laat het me even weten, dan stuur ik je m’n artikel!
Inge Rinkje de Jager (idejager<at>bureau-lente.nl)
